In een prikkelende longread in The Guardian over de klimaatcrisis van begin januari schrijft columnist Rebecca Solnit over het belang van nieuwe klimaat-verhalen. Volgens Solnit is elke crisis voor een deel een verhalencrisis. In een crisis worden we vaak ingesloten door oude verhalen die ons ervan weerhouden de mogelijkheden voor verandering te zien, erin te geloven of ernaar te handelen. Sommige zijn gewoonten, andere zijn verhalen van bedrijven met belangen in de fossiele wereld. Zelfs als de situatie allang is veranderd, houden die oude verhalen stand, en volgen mensen de die oude versies. “Zoals verouderde kaarten, in doodlopende wegen.”

Ga op zoek naar het nieuwe verhaal

Solnit betoogt dat we het tijdperk van fossiele brandstoffen snel en resoluut achter ons moeten laten. Maar om dat te doen, moeten we een nieuw verhaal vinden over een leefbare toekomst, een verhaal over menselijke kracht, een verhaal dat mensen motiveert om te doen wat nodig is om de wereld te maken die we nodig hebben. En, voegt ze eraan toe: “Misschien moeten we ook betere critici en luisteraars worden, voorzichtiger met wat we aannemen, kritischer over wie het vertelt, wat we geloven en herhalen. Omdat verhalen kracht kunnen geven – of ze kunnen het wegnemen.”

Het vinden van dat nieuwe, overkoepelende verhaal is niet eenvoudig. Klimaatjournalist Mary Heglar gelooft dat er veel oplossingen zijn, maar dat we geen beeld hebben van hoe ze samenkomen om een nieuwe wereld te bouwen. Volgens Heglar is de klimaatstrijd te lang beperkt gebleven tot wetenschappers en beleidsexperts.

Omarm de verbeelding van het kathedraaldenken

Het probleem bij het maken van dat nieuwe verhaal is dat we erg gefocust zijn op de korte termijn, en dat we zelden worden gestimuleerd verder te denken dan ons eigen leven. De toekomst die na ons komt is voor onze verhalenmachine moeilijk te overzien. Toch moeten we we die kortzichtigheid overwinnen en zoeken naar een wenkend perspectief op de lange termijn, ook al weten we nog niet precies hoe we daar gaan komen. Zoeken naar vergezichten vol verbeelding die ons laten zien hoe het ook kan worden, verhalen vertellen die het onvoorstelbare voorstelbaar maken. In 2019 zei de Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg dat we het kathedraaldenken moeten omarmen: “We moeten de basis leggen terwijl we misschien nu nog niet precies weten hoe we het plafond moeten bouwen.”

Kom naar de Masterclass op 20 maart

Mocht je meer willen weten over het belang van nieuwe verhalen, kom dan naar de masterclass ‘De Kracht van verhalen‘, die ik over drie weken – op Wereldverteldag – in Amersfoort voor Logeion mag verzorgen. Daar vertel ik je alles over de werking van verhalen en de macht die ze over ons hebben En ontvang je ook meteen een exemplaar van mijn nieuwste boek Too Good to be True.