Ik ben doof. Niet zo erg dat ik ’n toestelletje nodig hebt, maar toch. Omdat ik met mijn rechteroor stukken minder hoor dan met mijn linker, kan ik – als er bijvoorbeeld een vraag uit de zaal komt – niet direct bepalen uit welke hoek het geluid komt. Soms leidt dat tot beschamende situaties.
Ongetwijfeld heeft mijn doofheid een familiaire achtergrond (mijn moeder was ook doof aan één oor) en dat ik jarenlang in veel te kleine oefenruimtes veel te hard muziek hebt gemaakt (en daarbij met mijn kop zowat in de basspeakers hing) , helpt ook niet. Maar sinds enkele weken gloort er hoop aan de horizon. Op donderdagmiddag 27 september mag ik in Utrecht samen met Harry van der Pol vanuit Managementboek een Boekevent verzorgen over storytelling en luisteren. Voor professionals.
Vertellen en luisteren hebben heel veel met elkaar te maken, de twee kunnen niet zonder elkaar. Iedere verteller wordt pas gehoord als er publiek is, een publiek kan pas luisteren als er iets wordt verteld. Het mooie van verhalen is dat ze toegang geven tot de menselijke ervaringen, ze verbinden je met een grotere werkelijkheid dan alleen de eigen. Maar de verbinding met die grotere werkelijkheid ontstaat vooral in het luisteren naar de verhalen van anderen. Om goed te kunnen vertellen moet je zelf ook goed kunnen luisteren. En omgekeerd: om goed te kunnen luisteren moet je ook wat te vertellen hebben. Want alleen dan heb je jouw ervaringen en emoties een plek en een stem kunnen geven. Pas dan is er verbinding, pas dan wordt het echt.
Voor communicatiemensen is dit aan de ene kant gesneden koek, wij weten immers alles van zenden en ontvangen. Maar de praktijk is vaak weerbarstig. Liever denken we in campagnes, boodschappen, standpunten en one-liners. En hebben we de eigen Q & A’s op orde, maar vergeten we dat het publiek misschien niet alleen vragen heeft, maar zelf ook verhalen die het verdienen aandachtig beluisterd te worden.
En er is meer. Want onze eigen verhalenmachine wordt voortdurend gevoed door “ons stemmetje”: een voortdurende stroom van gedachten die ons toespreekt en de werkelijkheid van commentaar voorziet. En daarmee onze kijk op gebeurtenissen bepaalt. Het al dan niet bewust luisteren naar dat stemmetje doet ons oordelen, zonder te onderzoeken of er niet veel meer is dan alleen het monomane geblaat van dat stemmetje. En juist in die “meerstemmigheid” zit vaak het diepere inzicht verscholen.
Alleen al om die reden wordt 27 september een feestje. Ook voor mij want ik heb het genoegen de middag samen met Harry van de Pol op te trekken. Hij ziet luisteren niet als een vaardigheid, maar eerder een levenshouding, die aangeeft aan hoe je in het leven staat. Ik weet dan ook zeker dat aan het eind van de middag mijn beide oren weer wijdopen staan.
