Al een paar weken in de herhaling op RTL: Help, mijn man is klusser! Een programma waarin een gezin wanhopig toekijkt hoe een doe-het-zelver voortploetert aan iets dat ooit begon als een op het eerste gezicht overzichtelijke verbouwing. In plaats van twee weken vakantieklussen zijn we na vier maanden nog niet veel verder. Ja er kan al wel gedoucht worden, maar niet langer dan drie minuten, en je moet zelf het douchewater in emmers naar beneden dragen, want de afvoer is nog niet klaar. Dat werk. Met een bijna sadistisch genoegen kijken we naar de wanhoop van de overige gezinsleden, die het niet meer ziet zitten. Vaak wordt het ook onze klusser teveel. Het uitzichtloze van zijn missie is inmiddels ook tot hem doorgedrongen. Met verbeten trek probeert hij de opwellende tranen te verdringen, er komt geen zinnig woord meer uit. In het programma is er uiteindelijk hulp. Het gezin gaat een dagje winkelen, een aantal vakmannen nemen het werk onder handen en zijn binnen een dag klaar. De vrouw valt de presentator aan het eind huilend in de armen, de man kijkt hoofdschuddend en met open mond naar het gerestaureerde paleisje.
Hoe anders is het in organisaties waar de leiding een volgend verandertraject aankondigt. Onvermijdelijke reorganisatie om ons sterker te maken en de concurrentie het hoofd te beiden, en klaar te zijn voor de toekomst. De grote lijnen zijn uitgewerkt in een gloedvolle ppt, over de details gaat in veranderteams verder gepraat worden. Medewerkers kijken meewarig naar de presentatie en vrezen het ergste. Ze ondergaan de interventies, workshops en informatiesessies gelaten. In een bureau waar ik vroeger werkte, vond de DGA het nodig dat we, bij iedere verandering, ook fysiek op een andere plek gingen zitten. Mensen verhuisden om de paar maanden van voor naar achter, van links naar rechts. Soms werden er wanden gesloopt of juist nieuwe wanden gezet. Het bureau was als het waren opnieuw opgezet. Met frisse moed begonnen we opnieuw. Maar al na een paar dagen was iedereen weer gewend en was het Business as Usual. Na een half jaar kwamen de verhuisdozen weer tevoorschijn en werd de hele boel weer teruggedraaid.
Verandering, of het nu een verbouwing is of een grote organisatieverandering: we redden het niet alleen met een goed plan, een paar rechterhanden en het doorzettingsvermogen van enkelen om de klus te klaren, binnen de gestelde tijd, binnen het geldende budget. Werkelijke verandering kan alleen slagen als alle betrokkenen doordrongen zijn van de implicaties van de verandering. Als de context voor verandering ook echt door hen kan worden doorleefd, in plaats van te moeten kijken naar een platgeslagen werkelijkheid op te veel PowerPoint slides. Een corporate story is bij uitstek de manier om mensen mee te nemen naar een nieuwe toekomst en ze voor te bereiden op de weg die voor hen ligt, op de offers die onderweg gevraagd gaan worden. Plan die reis, maar durf soms ook van het geplande stappenplan af te wijken. Schets de eindbestemming maar geniet ook onderweg, door te luisteren naar elkaars verhalen. Misschien brengen die je wel op weer hele goede nieuwe ideeën. Op die manier kan zelfs de allergrootste verbouwing voor alle betrokkenen een feestje worden .
